شبنم منتظمی در گفتگو با پایگاه خبری تبریز پویا گفت: کارشناسان و متخصصان فعال در زمینه تربیت بدنی و تندرستی ، پرداختن به امر ورزش را بعنوان یک اصل مهم و جدانشدنی از زندگی برای تمامی افراد جامعه دانسته و به آن به عنوان یک نیاز اصلی نگاه می کنند. از این رو پرداختن افراد جامعه بخصوص کودکان به ورزش با توجه به زندگی ماشینی یک نیاز تلقی شده و می بایست به آن بپردازند.
او ادامه داد: بیش از هفت میلیون نفر از افراد جامعه ما را کودکان زیر هفت سال تشکیل می دهند که تاکنون سازمان خاصی بطور مستقیم بر فعالیتهای ورزشی و بازیهای آنان نظارت نداشته و در واقع فاقد متولی مستقیم بوده است. انجمن بازیها و ورزش کودکان که اخیرا با عنوان انجمن توسعه ورزش و فعالیت بدنی کودکان در فدراسیون ورزشهای همگانی ایجاد شده است، برنامه های جامع تخصصی را برای این رده سنی در چارچوب اهداف زیر طراحی و در دست اجرا دارد.
منتظمی با اشاره به این اهداف گفت: پرداختن به مقوله بازیها و ورزش کودکان از دیدگاه کاملا علمی و تخصصی با ایجاد پایگاه های مشاوره و مراکز اطلاع و خدمات رسانی، برنامه ریزی بنیادی ورزش در بین کودکان همراه با استانداردسازی و یکسان کردن تجهیزات و روشهای آموزشی در قالب ورزش و بازی های ویژه و متناسب برای این گروه سنی و آشنا کردن کودکان از سنین کودکی با الفبای ورزش همراه با توزیع شیوه های آموزشی در بین مهدهای کودک و مراکز پیش دبستانی از جمله این اهداف است.
او در خصوص نقش بازی و ورزش در رشد کودک، عنوان کرد: بازی و ورزش در زندگی کودکان نقش اساسی و حیاتی را ایفا می کند. کودکان از بازی و ورزش لذت می برند و فرصتهای خوبی را برای ابراز احساسات و عواطف خود می یابند. در جریان بازی، حافظه، چالاکی دقت و توجه به اطرافیان در کودک پرورش می یابد. امروزه مشخص شده است که بسیاری از اهداف اساسی تربیتی در بازی مشاهده شده است و از طریق بازیها می توان بصورت مستقیم و غیرمستقیم به اهداف اساسی تربیتی مثل رشد جسمی، اجتماعی، عقلانی، اخلاقی و عاطفی دست یافت.
مسئول کمیته توسعه ورزش و فعالیت بدنی کودکان هیئت ورزش های همگانی گفت: امروز در خصوص اهمیت، نقش و ارزش بازی برای کودکان سخن بسیار گفته و نوشته شده و کمتر کسی است که در زمینه تاثیرات سازنده و مثبت بازیهای متنوع برای کودکان تردید به خود راه بدهد و در واقع استفاده از فعالیتهای فیزیکی در رشد دادن و پاسخ به نیازهای جسمانی، شناختی، اجتماعی و عاطفی مورد توجه خاص قرار داد. شخصیت کودک در ضمن بازی شکل می گیرد و در زمان انجام بازیها دگرگونی های زیادی در خلاقیت، روحیات و رفتارهای او رخ می دهد که همه اینها موجبات تکامل و پیشرفت را برای کودک فراهم می کند. یعنی کودک بازی را از دست زدن به وسایل اطراف خود آغاز کرده و با رشد سنی به بازیهای پیچیده تر می پردازد.
او ادامه داد: بازی موجب حس احترام به سایران، مهربانی و خلوص را در کودک پرورش می دهد و خلاقیت را در او شکوفا می کند. کودک از طریق بازی اعضای بدن و عضلات خود را ورزیده کرده و او را از خمودگی و رکود دور می کند. بنابراین کودک هر رفتاری را که در بازی در پیش بگیرد در بزرگسالی نیز از بسیاری جهات رفتار مشابه از خود بروز می دهد. بازی موجب پرورش عقلی کودک می شود و همچنین کودک در هنگام بازی می آموزد که چگونه در مقابل ناکامی و شکست، ایستادگی و اعتماد بنفس خود را حفظ کند. کودکان زندگی را با بازی شروع می کنند و بصورت غیرمستقیم یاد می گیرند در اجتماع و جامعه آینده چطور زندگی کنند و تجربه می اندوزند که با محیط زندگی خود چطور برخورد کنند.
منتظمی در ادامه با اشاره به تاثیر ورزش و فعالیت بدنی بر رشد مطلوب و همه جانبه کودکان گفت: ورزش کودکان و فعالیت بدنی آنها در دوران کودکی به دلیل اینکه رابطه مستقیمی با رشد مطلوب و همه جانبه کودک دارد، امر بسیار مهم و حیاتی است، چرا که رشد مناسب کودک در آینده او تاثیرگذار است. زمانی رشد او در نوجوانی کامل می شود که فرآیند رشد در کودکی به خوبی هدایت شده باشد. امروزه کودکان به دلیل اینکه اکثر اوقات فراغت خود را صرف تماشای تلویزیون، بازی های رایانه ای و موبایلی می‌کنند، دچار فقر تحرک و فعالیت های فیزیکی مناسب در جهت رشد کامل خود هستند، که این امر باعث میشود سلامت کودک به طور جدی به خطر بیفتد.
او افزود: کودکانی که در کودکی به خوبی بازی و ورزش کرده‌اند نسبت به دیگران دارای استخوان بندی محکم تر و قوی تری هستند. تحرک مناسب و ورزش کودکان همچنین باعث بهبود وضعیت روحی کودک از لحاظ افسردگی، استرس و اضطراب می شود، در کل فعالیت بدنی یکی از راهکارهای مبارزه با هیجانات روحی است. بازیهای ساده، می‌تواند تاثیر عمیقی بر رشد اجتماعی و ذهنی و تعاملات ما با اطرافیان‌مان داشته باشد و می توانیم از طریق بازی، قواعد زندگی و رقابت با دیگران را بیاموزیم و تمرین کنیم.
او گفت: با توجه به اهمیت بازی و ورزش برای کودکان، به‌خصوص در زندگی‌های ماشینی و آپارتمانی امروزی، چه خوب است اگر ما بزرگ‌ترها هم گاهی در این بازیها مشارکت داشته باشیم و کودکان‌مان را در این مسیر، راهنمایی و همراهی کنیم.
منتظمی درباره نوع فعالیت و ورزش کودکان توانمندی و علایق آنها گفت: کودکان از زمانی که روی پای خود می‌ایستند و راه می‌روند، می‌توانند ورزش و تحرک گسترده‌تر خود را آغاز کنند. البته به فراخور سن او توانمندی‌های او نیز تغییر و رشد می‌کند. کودکان یک تا چهار سال می توانند با راه رفتن در خانه و پیرامون آن، غلتیدن، آب بازی، بالا رفتن از مانع و پرتاب اشیائی که خطرناک نباشد روزانه حدود یک الی دو ساعت بطور پراکنده به فعالیت بپردازند. کودکان چهار تا شش سال می توانند ورزش های جهشی انجام دهند. پس از شش سالگی مهارت و توانمندی آن ها تقویت می شود، در این سن ممکن است آن ها آمادگی شرکت در ورزش های گروهی را پیدا کرده باشند. ورزش کودکان در این گروه سنی شنا، سه چرخه سواری و توپ بازی است.
او افزود: در کودکان هفت تا ۱۰ سال گرچه تعادل حرکتی بدست آمده اما همچنان هماهنگی بین چشم و دست کامل نشده است. پس کودک به طور محدود می تواند به ورزش های سازمان یافته تری مثل ژیمناستیک، شنا، تنیس و بیس بال بپردازد. کودکان ۱۰ سال به بالا سطح درک و توانایی فراگرفتن حرکات پیچیده و تکنیک و تاکتیک آن ها افزایش می یابد و کودک می تواند ورزش های گروهی و انفرادی بیشتری را تجربه کند. هر چقدر کودک ورزش و بازی های متنوع تر و بیشتری را انجام دهد بهتر می تواند توانایی و استعداد خود را در یک رشته ورزشی کشف کند.
مسئول کمیته توسعه ورزش و فعالیت بدنی کودکان هیئت ورزش های همگانی عنوان کرد: اگر قرار باشد فارغ از نوع ورزش و فعالیت بدنی 10 ویژگی برای ورزش کودکان در نظر بگیریم می‌توانیم به تنظیم عملکرد دستگاه، گردش خون و قلب، جلوگیری از رسوب چربی در رگ ها، بهبود عملکرد ریه ها، کنترل قندخون، کنترل وزن، کمک به ساخت و تقویت استخوانی، جلوگیری از خطر ابتلا به سرطان، کنترل فشار خون و کنترل انرژی اشاره کنیم.
او به مهارت های اجتماعی که کودک در ورزش های گروهی کسب می کند اشاره کرد و گفت: اشتراک گذاری، رعایت نوبت، همکاری کردن با همسالان خود، یادگیری شکست و پیروزی است از جمله این مهارت ها است. بازی های کودکان از لحاظ فعالیت های بدنی به دو دسته بازی های فکری و حرکتی تقسیم می شوند. بازی های فکری و ذهنی نیاز به فعالیت فیزیکی و جسمی ندارد و تنها با پردازش ذهنی کودک انجام می گیرد، اما بازی های حرکتی و فیزیکی با درگیر کردن اندام های کودک او را به تحرک وا میدارد.
منتظمی اظهار کرد: ورزش و بازی با هدف سلامتی و افزایش مهارت های اجتماعی و بهبود سیستم عضلانی کودک انجام میشود پس نباید هنگام انجام آن به کودک فشار وارد شود و او را به اجبار وادار به انجام بازی یا ورزشی کرد چرا که کودک هنگام بازی و ورزش باید از آن لذت ببرد و لحظات شاد و مفرحی را هنگام تحرک و فعالیت خود سپری کند تا نتیجه مطلوب از آن گرفته شود.
او درباره طرح ملی بازی و نشاط کودکان یادآور شد: شیوع گسترده پاندمی کووید_۱۹ و استفاده از ماسک و فاصله گذاری اجتماعی و قوانین مربوط به فاصله گذاری منجر به خانه نشینی گروه حساس و آسیب پذیر جامعه یعنی کودکان شده است و بی شک عدم توجه ویژه به کودکان که در این شرایط علاوه بر تحمل استرس و اضطراب حاکم بر جامعه از فضاهای بازی و باشگاههای حرکتی و خانه های بازی نیز دور بوده اند و این امر میزان آسیب پذیری آنها را به مراتب افزایش می دهد. یکی از مهمترین عوارض خانه نشینی کودکان کاهش میزان فعالیت بدنی آنهاست که در پی آن مشکلات جسمانی، حرکتی و روانی ایجاد خواهد شد.
او ادامه داد: در این طرح ملی که در ۱۵ استان قابل اجراست از تاریخ 15 دی 99 در استان آذربایجان شرقی آغاز شده تعداد ۱۲۰ کودک در رده سنی چهار تا هشت سال مورد ارزیابی و آزمون قرار خواهند گرفت.
این ارزیابی با دو آزمون معتبر جهانی انجام می شود و پس از آن به هر کودک ۲۴ جلسه تمرین ورزشی همراه با بازی های هدفمند به صورت مجازی ارائه می شود که به منظور اجرای مطلوب بازی های هدفمند حرکتی در منزل، توسط مربیان پیگیری و پشتیبانی خواهند شد. ارزیابی مجدد کودکان پس از انجام ۲۴ جلسه تمرین مقرر شده در اسفند ۹۹ انجام خواهد گرفت. این طرح به صورت رایگان در باشگاه ورزشی زرین که در این طرح میزبان کودکان چهار تا شش ساله است و در رده سنی هفت و هشت و ۱۱ ماه نیز از اول بهمن شروع خواهد شد.
گفتنی است انجمن بازی ها و ورزش کودکان در ۱۶ مهر ۱۳۸۶ و همزمان با سالروز جهانی کودک از فدراسیون ورزشهای همگانی مجوز فعالیت گرفت.
در واقع بر اساس یک نیاز و ضرورت و احساس خلاء نهاد یا سازمانی برای تحت پوشش قرار دادن فعالیت های بازی و ورزش کودکان در کشور و نیز به منظور ساماندهی و سازماندهی فعالیت های گوناگون کودکان در قالب بازی و ورزش آنان، همچنین فقدان تشکیلاتی جهت سیاست گذاری و برنامه ریزی صحیح، مناسب و مستمر و پایدار انجمن مذکور به وجود آمد.
جامعه آماری کودکان زیر هفت سال که مخاطبان اصلی این انجمن هستند جمعیتی حدود ۵/۷ میلیون نفرند که نیازمند تربیت بدنی ویژه آنان است اما بدلیل شرایط و موقعیت سنی کودکان تحت عنوان انجمن بازی ها و ورزش کودکان شروع به فعالیت نموده است.
